Mars’ta Sıradışı Buhar Çıkışı
Mars’ta gözlenen ilginç bir durum gökbilimcileri harekete geçirdi. Mars atmosferinde gözlenen sıra dışı ‘buhar’ amatör gökbilimcilerce tespit edildi. Şimdi gökbilimciler bunun ne olduğunu anlamaya çalışıyor. 2012 yılının Mart ve Nisan aylarında da benzer bir durum gözlenmişti.
Geçmişte de benzer buhar çıkışlarıyla karşılaşılmıştı. Ancak bunlar yüzeyden en fazla 100 km yükseğe çıkabilmişti. Şimdi gözlenen fışkırma ise 250 km yükseğe kadar tırmandı.İspanya’daki Pais Vasco Üniversitesi’nden Agustin Sanchez-Lavega: “Atmosfer ile dış uzay arasında, yüzeyden 250 km yükseğe kadar çıktığını gördüğümüz bu buhar son derece beklenmedik bir durum” diyor.
Yaklaşık 1000 x 500 kilometre karelik alanı kaplayan buhar, 10 saatten az sürede oluştu ve 10 gün boyunca göründü. Buhar, geometrik konumlarının uygun olmaması nedeniyle hiçbir uzay aracıtarafından görüntülenemedi.
Ancak Hubble Uzay Teleskopu’nun 1995-1999 yılları arasındaki verileri ile amatör gökbilimcilerin 2001-2004 yılları arasındaki verilerinde Mars’ta arada sırada 100 km yükseğe kadar uzanan benzer oluşumlara rastlandı.
17 Mayıs 1997’de Hubble’ın gördüğü ile 2012 yılında amatör gökbilimcilerin görüntülediği buhar çıkışlarının benzer olduğu saptandı. Bilim insanları tüm bu veriler ışığında buhar çıkışlarının nedenini ve yapısını anlamaya çalışıyor.
“Üzerinde durduğumuz fikirlerden biri bunun su-buzu, karbondioksit-buzu veya toz parçacıklarının oluşturduğu bir yansıtıcı bulut olduğu yönünde. Ancak bu kadar yüksekte bulut oluşumlarını açıklayabilmek için standart atmosferik olaylardan daha farklı durumun olması gerekir” diyor Agustin.
Avrupa Uzay Ajansı’ndan Antonio Garcia Munoz: “Bir başka fikir ise kutupsal ışıma emisyonuyla ilgili. Gerçekten kutup ışıkları manyetik alan içinde farklı olaylara neden olabilir” diyerek ekliyor.
Araştırma ekibi geçmişteki buhar çıkışlarını da ele alarak soruyu yanıtlamaya çalışıyor. Ancak bu ilginç durum 2016 yılında Kızıl Gezegen’e gönderilmesi planlanan ESA’ya ait ExoMars adlı gezegenin atmosferindeki gaz çıkışlarını gözleyecek yörünge aracının göreve başlamasına kadar çözülemeyebilir.